روشنفکری دینی

 ﻋﻠﻢ، ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭ ﺳﯿﺎﺳﺖ، ﺑﻨﯿﺎﺩﻫﺎﯼ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ. ﻣﺎ ﺩﺭ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺍﻋﺪﺍﺩ ﻭ ﺗﺠﺮﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﯾﻢ ﭼﻮﻥ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ، حسی ﻭ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻮقعیت ﻭ ﻣﮑﺎﻥ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺧﻮﺩ، ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﺍ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﮐﻨﺪ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻫﻤﺎﻥ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﺸﺮ ﺧﻠﻖ ﻭ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺰﺍﯾﻨﺪﻩﺍﯼ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮔﺮﺩﺍﺏ ﻣﻬﯿﺐ، ﻃﺮﺯ ﺗﻔﮑﺮ ﻭ ﺗﺠﺴﻢ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﻧﺘﺰﺍﻋﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﯽ حسی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺭ این ﺣﺎﻟﺖ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﯽ، ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﯾﮕﺮ ﺧﺎﻟﻖ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﻧﺘﺎﯾﺞ حاصله ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ او ﺍﺯ ﺁنها ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺁنها ﺭﺍ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ.

اریک فروم،
جامعه سالم