گرایش فطری بسوی عدل

..بله آقا،بالا بروی یا پایین بیایی،وقتی در جامعه های اسلامی از دور نگاه کردند و جهاد و تلاش پیگیر و هوشیارانه و مدبرانه درراه اقامه عدل و حق نیافتند دیگر سراغ اسلام نمی روند. وقتی در پرتو اسلام کوششی و جنبشی درراه اقامه حق و عدل تحقق نیافت،نه تنها آنها سراغ ما و اسلام نمی آیند،بلکه مردم خود ما هم سراغ جایی می روند که می تواند ادعا کند درراه اقامه عدل قدمهایی تحقق یافته مؤثر مثمر ثمر برداشته است."بیخود هم رفقا دور هم نیایید دور هم بنشینید که چه کنیم که جوانانمان منحرف نشوند".جوان با همان فطرت و بینش فطری اش خواستار عدل است .عدل در نظر جوان محترم است؛خواه اسلام باشد خواه نباشد؛خواه خدایی باشد خواه نباشد .او عاشق و شیفته عدل است.و تو نگو این شیفتگی تو به عدل غلط است؛ قرآن می گوید صحیح است .مگر نمیبینی قرآن می گوید(ان الله یامر بالعدل)؟وقتی می خواهد خدا را معرفی کند می گوید خدا آن است که فرمان به عدل می دهد.مگر نمی بینی می گوید
(قل امر ربی بالقسط)؟خدای من آنست که به قسط فرمان میدهد. چرا این گرایش صحیح فطری جوان جامعه اسلامی و سرزمین اسلامی را تخطئه میکنی؟این گرایش درست است؛این گرایش بجاست،این گرایش همان گرایش خداپسند است. خدا خواسته این جوان دنبال همین بینش برود تا به خدا برسد .تو چرا راه او را می بندی؟این راه می تواند اورا به خدا برساند
چون(ان الله یامر بالعدل)،
چون(امر ربی بالقسط).
من و تو و دیگران،ببینیم چه کوتاهی کرده ایم و می کنیم که آدرس خدا از آدرس عدل جداشده است. این جفای من است،این جفای توست .این گناه ماست که این دو آدرس را ازهم جدا کرده ایم،والا آن جوان با بینش فطری اش درست نمی رود؟...

محمد حسینی بهشتی،
بایدها و نبایدها، ص ۸۴-۸۵

ضد انحصار

«انقلاب از همۀ مردم شروع شده است و برای همه مردم است و لذا هیچ گروهی یا حزبی حق ندارد برای خود حق بیشتری قائل شود و انقلاب را در انحصار خود درآورد.»

  محمود طالقانی

آزادی انتقاد

هر جمعیتی که بخواهد آزادی مردم را در انتقاد و بحث محدود کند، اسلام را نشناخته است.

محمود طالقانی

بزرگترین نقص تمدن غرب

 

"عقل به تنهایی قادر نیست که بشر را نجات دهد و بزرگترین عیب فرهنگ اروپا اینست که میخواهد با عقل به تنهایی بدون اینکه با روح یا وجدان یا ایمان پیوندی داشته باشد فقط با نیروی عقل کشتی بشریت را از مهلکه نجات دهد. "

اقبال لاهوری

 

جامعه متوهم

...  در شرایط کنونی، قبل از هر چیز ما باید موقعیت کنونی خود را تشخیص دهیم. مهم‌ترین مسئله‌ی جامعه‌ی کنونی ما این است: ما ایرانیان امروز دچار نوعی توهم‌ایم. ما هنوز صورت مسئله‌ی اصلی خویش را تشخیص نداده‌ایم. ما متوهمانه خود را یک قدرت برمی‌شماریم در حالی که به ضعیف‌ترین مراحل تاریخ خود سوق یافته‌ایم. ما به منابع قدرت مدرن دسترسی نداریم لیکن بر اساس نوعی توهم می‌پنداریم که  با شعارها و رجزخوانی‌های سیاسی می‌توانیم در برابر قدرت واقعی تمدن غرب که بر اساس منابع قدرت مدرن، یعنی تکنولوژی، عقلانیت تکنولوژیک و نظام عقلانی سازمان اجتماعی کار، شکل گرفته است، ایستادگی کنیم. هنوز نگاه ما به شکاف و فاصله‌ی عظیم خودمان با جوامع مدرن کنونی گشوده نشده است و تصور می‌کنیم این شکاف به این سادگی پرشدنی است. نمی‌گویم این شکاف به‌هیچ‌وجه و علی‌الاصول عبورکردنی نیست، اما مخالفتم با این توهم است که ما ‌با جدی نگرفتن تفکر اصیل و با حاکمیت بخشیدن به پوپولیسم، عوام‌زدگی و عوام‌گرایی و با انحصارطلبی، همه‌ی سرمایه‌های مادی و معنوی و انسانی را به نابودی کشانده‌ایم و از حل ساده‌ترین مسائل زندگی روزمره‌ی خویش وامانده‌ایم و از بالاترین سطح تورم جهان برخورداریم و توده‌ها را در زیر بار فشار زندگی له و نابود کرده‌ایم. آنگاه از تأسیس تمدن نوین اسلامی، دینی‌سازی علوم جدید و اسلامی‌سازی علوم انسانی و مدیریت جهانی و... سخن می‌گوییم! بنابراین، نخستین گام ما برای برون‌شد از وضعیت کنونی باید مبارزه برای خروج از توهم و دیدن واقعیات موجود جهان و واقعیات خودمان باشد. تا اراده‌ی معطوف به فهم واقعیات جهان و واقعیات خودمان‌- همان‌گونه که هست و نه آنگونه که می‌خواهیم باشیم یا وانمود می‌کنیم که هستیم‌ــ در ما شکل نگیرد از روند انحطاط رهایی نخواهیم یافت. ما هنوز به مرحله‌ی طرح پرسش‌های راستین سوق نیافته‌ایم و با طرح شبه‌مسائل به جای مسائل حقیقی مسیر خویش را به بی‌راهه‌تر از پیش سوق می‌دهیم. 

بیژن عبدالکریمی

 

اندوه مقدس

احساسمندان و انسانهای عاطفی، غمی انسانی و لطیف در درون دارند، و همواره در رنج و اندوه بسر می برند، زیرا که دشواریهای زندگی و غم و اندوه دیگران را می نگرند؛ دست و پنجه نرم کردن و رنج کشیدن اکثریتی از انسانها نمی گذارد شاد و راحت زندگی کنند. این نوع انسانهای متعالی، در کنار هر زیبایی و خوشی، نازیباییها و صحنه های چندش آور را نیز می نگرند، و در برابر قطرات شبنم بر رخسار گل، قطرات اشک بر رخسار یتیمان و گرسنگان را به یاد می آورند، و آنگاه که انسانهای آزاده و آسوده و مرفه را نظاره می کنند، توده های در بند کشیده و رنجدیده و بینوا و محروم شده را می بینند؛ بدینسان خوبیها، لذتها، خوشیها، کاموریها و سرمستی ها، نمیتواند در زندگی برای ایشان رنگی داشته باشد، و شادی پایداری را پدید آورد، و مایه خرسندی وجدان آنان گردد.
از اینرو می نگریم که اینگونه انسانهای برتر، که انسانیتهای والا را در خویش پدید آورده اند، همواره در شور و سوز وجدان خویش به سر می برند، و غریب و تنهایند، و خویشتن را فراراه انسانها چون شمع می سوزانند و فدا می کنند...

محمدرضا حکیمی
الحیاة ج8 ص394

عدم تعادل

"خصوصیّت برجسته‌ی جامعه‌ی ما «عدم تعادل» است. برای آن که ما در هرج و مرجِ مادّی و معنوی غوطه‌ور نشویم، از داشتنِ یک حدّاقل تعادل ناگزیر هستیم، پس باید هوشیار بمانیم. باید هدفی برای جامعه‌ی خود تعیین کنیم.
این هدف باید بدانگونه باشد که هر فردی خیرِ خود را در خیرِ جامعه ببیند؛ به عبارت دیگر، این "تنـهارَویِ" لجاج‌آمیز باید جای خود را به روحِ همکاری بدهد. بدینگونه، نوعی تعاونِ صمیمانه بینِ طبقات مختلف اجتماع از یک طرف و بینِ ملّت و دولت از طرف دیگر، برقرار خواهد شد. پایه‌ی همه‌ی اینها، عدالتِ اجتماعی است."

محمد علی اسلامی ندوشن، 
گفته ها و نا گفته ها

دنیای درهم ریخته

"درست وقتی مطمئن شدی که ملتی هستیم فراموشکار، حشر خاطرات را میبینی و دیروز های فراموش شده را که بر سر زبان هاست.
تا می آیی فتوا دهی بر گسست کلیشه هایی چون سنتی – امروزی/ روحانی –مکلا/ دین و دنیا/ شمال و جنوب/....صفوف در هم ریخته سلایق را می بینی و جا به جا شدن موقعیت ها را:
سنتی را می بینی که تتلو گوش می دهد و تکنو می رقصد و مدرن را که گوش به شجریان سپرده است؛ سیاستمداران در قدرت در هیئت مخالف ظاهر می شوند و خط سوم و بر عکس اپوزیسیون، دلواپس امنیت و ثبات می شود. اهل آخرت معلوم می شود که دنیا را چسبیده و کوخ نشینی که کاخ ها درو کرده است..."

سوسن شریعتی