انقلاب قبل از خودآگاهی

برای ما که با وجود چهارده قرن تاریخ، هنوز چند سالیست که مرحله "تکوین ایدئولوژیک" را آغاز کرده‌ایم و نخستین گامها را برداشته‌ایم، بسیار کم تجربگی و کم تجربگی خطرناک و فاجعه آمیز و نابود کننده‌ایست اگر از تکیه بر روی مبانی فکری و ایدئولوژیک اسلام به غفلت بگذریم و تمامی توش و توانمان را در یک محدوده عمل مطلقا سیاسی مستهلک سازیم.
این کار موجب آن میشود که اسلام نو، در جنین خفه شود و میراث خوار جهادها و شهادتهای ما دیگران باشند.
دیگرانی که بارها نشان داده‌اند که چه میراث خواران حق ناشناس و دشمنکامی هستند، میراث خوارانی که می‌خورند و حتی در لفظ سپاسی نمی‌گزارند؛ و در نهایت سر از گریبان دیکتاتوری، بورژوازی و حتی همزیستی مسالمت آمیز با امپریالیسم و سرمایه‌داری در می‌آورند...
(علی شریعتی- م.آ. ۱ ص۲۰۶-۲۰۷)
 

.....................
پ ن: علی شریعتی چند ماه قبل از مرگش در نامه‌ای بار دیگر خطر انقلاب سریع را گوشزد کرده و هشدار "انقلاب قبل از خودآگاهی فاجعه است" را این‌بار با شرح بیشتری تکرار می‌کند. آیا شواهد امروز صحت این پیش بینی را تایید نمی‌کنند؟ آیا با وجود این‌همه فرصت سوزی شانس دوباره‌ای برای طرح و ظهور حقیقت دین در جامعه مانده است؟

اولویت در یک انقلاب

اگر انقلابها برای برانداختن ریشه ظلم است، باید گام نخستین و نخستین گام در جهت برطرف کردن ظلم از مظلوم ترینها باشد یعنی محرومان...وگرنه قیامهایی خواهد بود درجهت جابجایی قدرت و ثروت، نه بیشتر...

محمدرضا حکیمی

انقلابهای زودرس

 

ترجیح می‌دهم دو نسل، سه نسل، کار کنند و بعد به نتیجه برسند. اما اگر در عرض ده سال به نتیجه برسیم، باز برمی‌گردیم به صدسال عقب‌تر.
 همیشه یک تجربه‌ ی عجیب در افریقا و آسیا شده:
 کسانی که به‌سرعت به نتیجه رسیده‌اند، بعد، امتیازات قبل از انقلاب‌شان را هم از دست داده‌اند.
 من همه‌ ی انقلابات زودرس را نفی می‌کنم.

علی شریعتی، چه باید کرد

 

فرق انقلاب با قیام

" هنگامیکه جامعه ای نیاز به انقلاب دارد، قیام به تنهایی نمی تواند مشکل آن جامعه را حل کند. 
قیام یعنی شورش مردم علیه حاکمیت؛ انقلاب یعنی شورش مردم علیه وضعیت و فرق این دو از زمین تا آسمان است. زیرا ممکن است با وجود قیام و تغییر حاکمیت، وضعیت ملت و معیشت آنان و گردش تبعیض آمیز امکانات در میان آنان همانگونه که بود بماند، بلکه ممکن است بدتر نیز بشود و مستضعف مستضعف تر شود و مستکبر مستکبر تر. 
انقلاب تغییر احوال ملت است نه تبدیل اشخاص دولت. 
اگر قیام ملتی به جایی برسد و پیروز شود اشخاص حاکمیت بر کنار میشوند و اشخاص دیگری به جای آنان می نشینند، البته اشخاصی متفاوت با اشخاص قبلی... که از حیث سر و لباس و شعارها و اظهارات با عده قبلی بطبع فرق خواهند داشت... تا اینجا انقلاب واقع نشده و دگرگونیی بنیادین در زندگی مردم تحقق نیافته بلکه قیامی خشماهنگ بوقوع پیوسته است. 
برای اینکه بفهمیم انقلابی تحقق یافته است یا نه نباید به تفاوت اشخاص به حاکمیت رسیده توجه کنیم و از سر و وضع و اظهارات آنان فریب بخوریم، بلکه باید به احوال ملت بنگریم. اگر در هر دو حاکمیت، مشکلات ملت باقی بود یا بیشتر شد و برخورداری از امکانات انحصاری و تبعیضی گشت نمی توان انقلاب را تحقق یافته دانست چون انقلاب چنانکه گفتیم تغییر احوال ملت است از هرچه نابسامانی ، به طرف اوضاعی سامان یافته ، از تبعیض به تعدیل، از نا آگاهی به آگاهی.
اگر تعدیل ثروت تحقق نیافت و به تعبیر امام علی جامعه زیر و رو نشد و باز تفاوتهای جهنمی در داشتن و نداشتن برجای ماند بلکه بیشتر و بدتر شد...
اگر سطوح معیشتی تا حدودی نزدیک به هم نشد...
اگر مفاسد فقر(به تعبیر علامه طباطبایی) همه چیز و همه جا را گرفت...
اگر اموال بیت المال به مصرفهای نابجا و نالازم رسید و سفرهای طاغوتی و سفره های قارونی پدید آورد...
اگر اینگونه ها شد نمیتوان گفت انقلاب موفق بوده است...
باید سخن علی را شنید و آنرا ملاک انقلاب و عملکرد انقلابی قرار داد وگرنه حاصل ادعا داشتن و شعار توخالی دادن همین است که وضع امروز را پدید آورده است. 
علی ع می فرماید:
من گردن ثروتمندان را با قدرت می شکنم و حق پایمال شده محرومان را از حلقوم آنان بیرون میکشم و به محرومان استضعاف شده چنان توان میدهم تا حق و حقوق آنان به دست خودشان برسد.
و حسین ع می فرماید:
ای علمای دین که مردم به شما - به نام دین و خدا - احترام می گزارند... چطور عالمی دینی هستید که در دفاع از حقوق انسانهای محروم کلمه ای نمی گویید و اقدامی نمی کنید؟"

محمد رضا حکیمی
مقدمه کتاب سه یار خراسانی

.